Co trzeci Polak nie chce prowadzić własnej firmy w obawie przed porażką
Wyniki najnowszego raportu Fundacji WłączeniPlus „Polki i przedsiębiorczość 2024: Bariery w zakładaniu firmy” wskazują, że 46 proc. Polaków chciałoby prowadzić własną firmę. Jednocześnie 47 proc. ankietowanych deklaruje, że nie chciałoby mieć własnego biznesu. Wśród barier powstrzymujących Polki i Polaków przed założeniem własnej firmy najczęściej pojawia się brak środków na początek (41 proc.). Obawa przed porażką towarzyszy co trzeciemu respondentowi, natomiast brak znajomości przepisów i obawa przed biurokracją – 31 proc.
Kobietom częściej brakuje pewności siebie, a mężczyznom – zdrowia i wsparcia
Wyniki badania wskazują, że przed założeniem własnej działalności brak pewności siebie znacznie częściej powstrzymuje kobiety (37 proc.) niż mężczyzn (23 proc.). Podobnie sytuacja rodzinna częściej jest powodem rezygnacji z prowadzenia swojego biznesu dla kobiet (13 proc.) niż dla mężczyzn (6 proc.). Z kolei mężczyźni częściej niż kobiety jako przeszkodę do prowadzenia własnego biznesu wskazują stan zdrowia (21 proc. w porównaniu do 10 proc.) oraz brak wsparcia ze strony najbliższego otoczenia (9 proc. vs 4 proc.). Wśród ogółu badanych te odsetki wynoszą kolejno 15 proc. i 6 proc.
– Na decyzję o rozpoczęciu działalności gospodarczej często wpływają nie tylko ambicje i pomysły, ale też codzienne zobowiązania i oczekiwania społeczne. Wiele kobiet łączy pracę z obowiązkami opiekuńczymi – wobec dzieci czy starszych bliskich – co sprawia, że wizja dodatkowej odpowiedzialności wynikającej z prowadzenia własnego biznesu bywa zniechęcająca. Z kolei mężczyźni częściej odczuwają presję zapewnienia rodzinie bezpieczeństwa finansowego, co może blokować gotowość do podejmowania zawodowego ryzyka. To pokazuje, jak ważne jest promowanie elastycznych modeli pracy i wspieranie przedsiębiorczości w sposób dostosowany do różnych życiowych sytuacji – mówi Olga Kozierowska, pomysłodawczyni konkursu Sukces Pisany Szminką, prezeska Fundacji WłączeniPlus. – Konkurs Sukces Pisany Szminką to przykład inicjatywy, która nie tylko nagradza, ale też normalizuje różne ścieżki do sukcesu – w zgodzie z indywidualnymi możliwościami i kontekstem życia.
Ponad połowa Polaków z wyższym wykształceniem obawiałaby się utraty stabilizacji
Obawa przed utratą stabilizacji przed rozpoczęciem własnej działalności powstrzymuje 28 proc. respondentów. Co ciekawe, dotyczy to jedynie 16 proc. badanych z wykształceniem podstawowym, następnie 26 proc. ze średnim oraz aż 52 proc. z wyższym. Odwrotną zależność odnotowano natomiast w przypadku stanu zdrowia, który jako barierę w zakładaniu firmy wskazuje 18 proc. ankietowanych z podstawowym wykształceniem, 14 proc. ze średnim i zaledwie 12 proc. z wyższym. Podobnie w przypadku sytuacji rodzinnej – tu także częściej powód ten dotyczy osób z podstawowym wykształceniem (11 proc.), a w mniejszym stopniu – wyższym (jedynie 3 proc.).
– Raport pokazuje, że 47 proc. Polaków nie planuje prowadzenia własnej działalności, a aż co trzeci obawia się porażki – to wyraźny sygnał, że potrzebujemy nie tylko narzędzi, ale i zmiany narracji wokół przedsiębiorczości. Fakt, że aż 52 proc. Polaków z wyższym wykształceniem obawia się utraty stabilizacji przy zakładaniu własnej firmy, pokazuje, że nawet osoby z wysokim kapitałem kompetencyjnym nie czują się dziś bezpieczne w obliczu ryzyka przedsiębiorczości. Jednocześnie to osoby z niższym wykształceniem częściej wskazują zdrowie czy sytuację rodzinną jako bariery, co sugeruje, że obawy są silnie zróżnicowane społecznie i wymagają zindywidualizowanego podejścia. Potrzebujemy konkretnych rozwiązań, które obniżą próg wejścia w biznes i ograniczą ryzyko – takich jak darmowe doradztwo i szkolenia dla początkujących, niższe składki ZUS na start czy łatwiejszy dostęp do kredytów wspierających rozwój działalności gospodarczej. Tylko wtedy własna firma stanie się realną alternatywą zawodową – komentuje Monika Król, wiceprezeska BLIK, który jest partnerem kategorii Polka za granicą.
Raport „Polki i przedsiębiorczość 2024: Bariery w zakładaniu firmy” towarzyszy XVI edycji konkursu Sukces Pisany Szminką, najstarszej i największej tego typu inicjatywy w Polsce, nagradzającej przedsiębiorczynie, aktywistki, działaczki społeczne, edukatorki, a także liderki i liderów oraz organizacje, które odważnie kształtują przyszłość, walcząc o równość, różnorodność i włączenie. Ogłoszenie laureatek i laureatów tegorocznej edycji odbędzie się podczas uroczystej gali w czerwcu br.
*Badanie przeprowadzono na zlecenie Fundacji WłączeniPlus we wrześniu 2024 przez Socjolożki.pl z użyciem metodologii CAWI z wykorzystaniem licencjonowanego panelu zapewniającego reprezentatywność próby pod kątem płci, wieku, wielkości miejscowości zamieszkania oraz regionu na próbie Polek i Polaków w wieku 16-65 lat.
